De Bataafse revolutie en wakkere burgers

De Bataafse Revolutie en wakkere burgers, Aantekeningen in de kantlijn van de geschiedenis.

De Republiek der Zeven Verenigde Provinciën wordt in 1787 opgeschud door het enige feit uit onze geschiedenis, dat we na de Slag bij Nieuwpoort nog schijnen te onthouden: de gijzeling van de echtgenote van de stadhouder, nicht van Frederik de Grote, Wilhelmina van Pruissen in Goejanverwellesluis. De noordelijke Nederlanden worden, als de stadhouder Willem V is gevlucht, de Bataafsche Republiek.
Een republiek die vlijtig aan het ontwerp van een grondwet begint met een Constituerende Vergadering waar van de 382 leden er 84 vrijmetselaar waren! Na een eerste, verworpen, ontwerp, volgt de op 1 mei 1798 afgekondigde Staatsregeling voor het Bataafsche Volk. Een van de uitzonderlijkste en modernste grondwetten van die tijd. Aan de samenstelling ervan werkte onder anderen de vrijmetselaar Jacob Abraham Uitenhage de Mist, een vooraanstaand politicus, die zijn sporen verdiende als regeringscommissaris voor Kaap de Goede Hoop.
Hij was ook, in dezelfde jaren, voorzitter van de commissie die een nieuw wetboek voor de Orde van Vrijmetselaren schreef.
Een frisse wind door een nieuw Nederland en de vrijmetselarij aan het eind van de 18de eeuw: burgers wakker geschud door Van der Capellen Tot den Pol’s pamflet (1781) ‘Aan het Volk van Nederland’ en door de Bataafse vrijheid.
M.J.M. de Haan studeerde wijsbegeerte en Nederlands aan de Rijksuniversiteit te Leiden, waar hij vijftien jaar doceerde. Hij werd in 1979 vrijmetselaar in de Leidse loge ‘La Vertu’, waar zijn belangstelling werd gewekt voor de18de eeuw, de eeuw waarin deze loge en zijn huidige werkplaats L’Age d’Or werden opgericht.
Hij vervulde de Theodoor Verhagen Leerstoel aan de Vrije Universiteit in Brussel, schreef een aantal boeken en artikelen over cultuurgeschiedenis en vrijmetselarij en een aantal (maçonnieke) gedichtenbundels.